A new year is rising on the horizon|Une nouvelle année se lève à l’horizon |Հորիզոնէն նոր տարի մը ծագեցաւ
Snowflakes|Flocons de neige |Փաթիլներ
It was raining|Il pleuvait |Կ’ անձրեւէր
In the temple of athena|Dans le temple d’athéna |Աթենասի մեհեանին մէջ
The boat|Le prestidigitateur |Մակոյկը
Magician|Le prestidigitateur |Ձեռնածու
Bird soul|Âme d’oiseau |Թռչնահոգի
Drops|Souhait |Կաթիլներ
Evil things|Méchantes choses |Չար բաներ
Hello|Bonjour |Բարեւ
Chestnut poem|Poème marron |Շագանակաւոր քերթուած
No|Non |Ոչ
Christmas tree|L’arbre de noël |Կաղանդի ծառ մը
Աւելի քան տասը տարի առաջ Նիւ Եորքի Թէքէեան Մշակութային Միութիւնը գրական երեկոյ էր կազմակե-րպել‘ նուիրուած Զահրատին: Երեկոյթին ներկայացրեցի հեղինակի “Կաղանդի Ծառ”-ը, որ վերածել էի երգի: Այդ երգը, ինչպէս նաեւ Խրախունու “Ձեռնածուն” ետագայում ամփոփուեցին իմ “ Հայերէն” այնապնակի մէջ, արեւմտահայ եւ արեւելահայ բանաստեղծների երգաշարում:
Անցեալ տարի Էսայեան Կեդրոնական Սանուց Միութիւնը մեծարման հանդիսութիւններ էր կազմակերպել ի պատիւ բանաստեղծներ Զահրատի, Զարեհ Խրախունու եւ արձակագիր ու լրագրող Ռ. Հատտէճեանի:
Գեղարուեստական մասում ներկայացրեցի բանաստեղծներից երեքական գործ, որ յատուկ գրել էի այդ առիթով: Այդ երգերը, որոնք արժանացան դրուատանքի հանդիսատեսի ու մանաւանդ երեք գրագէտների կողմից, չուզեցի թողնել միօրեայ կենսագրութեամբ: Հեղինակների եւ ի մասնաւորի Ռ. Հատտէճեանի խրախուսանքով ահա ստեղծեցի այս երգաշարը:
...70-ական թուականներին էր, որ լսեցինք Զահրատի մասին: Նրա բանաստեղծական կերպարն երը անմիջապէս դարձան մեր առօրեայի մաս, ու “Կիկոն” մեր օրերի ընկերն էր: Քիչ աւելի ուշ` լսեցինք Զարեհ Խրախունու անունը: Նրա բանաստեղծական խորհրդանիշերն էլ դարձան մեր մտածողութեան մէկ մասը: Յետոյ յայտնուեց Իգնա Սարըասլանը` մեզ սերնդակից պոլսահայ մի բժիշկ, որ նաեւ գրում էր, եւ գրում էր այնպէս, որ արդէն իր բանաստեղծական “Լօ”-ով էինք դիմում մեր սիրած աղջիկներին:
Այն ժամանակ մենք չէինք զարմանում, որ պոլսահայ այս բանաստեղծները, ապրելով սփիւռքում, քերթողական բարձր արուեստ են ստեղծում: Մենք սփիւռքի մասին քիչ բան գիտէինք: Հիմա, երբ ինքս կրկին դարձել եմ սփիւռքահայ‘ արմանում եմ: Զարմանում եմ, թէ ինչպէս են օտար ափերում դառնում ու մնում գիր ու գրականութեան, հայ լեզուի, արուեստի նուիրեալ մշակ, հայ մտաւորական‘ ընտիր ու հաւատաւոր:
Ես խոնարհւում եմ այդ մարդկանց առաջ ու զարմանքս ներշնչանք դարձրած‘ երգում եմ այս երգերը:
Պերճ Թիւրապեան Նիւ Եորք, 2003
Արդիաշունչ իրական աշուղ մըն է Պերճ Թիւրապեան, ասմունքող մը, որ կ’երգէ պատգամ մը փոխանցելու ու պատմելու համար: Մինչ բազմաթիւ երգիչներու մօտ միայն երգ ու մեղեդի կայ անլսելի պատգամներու վրայ յօրինուած, Պերճի երգին մէջ հասկնալի խօսք կայ ամէնէն տիրական ձեւով: Ան միայն երաժշտութիւն ընելու համար չէ որ կ’երգէ: Կ’երգէ որպեսզի մեզ հաղորդէ գեղեցիկ մեղեդիին միացող գեղեցիկ խօսքը:
Ըսենք որ բացառիկ կերպով հաճելի է Պերճի արուեստը թէ՞ որպէս երգ, թէ՞ որպէս երգի ընկերացող երաժշտութիւն: Պերճ կը յօրինէ ինքնատիպ, սիրուն ու հաղորդական մեղեդիներ: Մեղեդիի անվիճելի վարպետ մըն է ան: Թերեւս մէկն է այն քիչ երգիչներէն, որուն երգերը կրնաք ունկնդրել շատ երկար, առանց ձանձրանալու, նոյն երգը կրկին ու կրկին լսելու ցանկութեամբ: Ան գիտէ յուզել մեզ, հաճոյքի սարրսուռներ պատճառել մեզի առանց իր երգը աժանացնելու ու հասարակ դարձնելու:
Բայց Պերճ միայն մեղեդիի սիրահար չէ: Ան սիրահար է մանաւանդ բանաստեղծութեան, նաեւ հայոց լեզուին: Շատ կանուխ տարիքէն ան իր հոգիին մէջ միացուցած է այս երեք սէրերը եւ ստեղծած է այն արուեստը որուն մէջ հայաշունչ բանաստ եղծութիւնն ու երգը իրարմէ անբաժան դարձած են: Ան գրականութեան կը մօտենա ոչ թէ անկէ օգտուելու համար, այլ այդ գրականութիւնը երգի վերածելու եւ ունկդիրներու հրամցնելու համար: Եւ մինչ ուրիշ երգիչներ ինչ-ինչ գեղեցիկ բանաստ եղծութիւնները կը հալեցնեն իրենց երաժշտութեան մէջ, գրեթէ անհասկանալի կը դարձնեն զանոնք, Պերճ Թիւրապեան իր երգը կ’երգէ ասմունքողի կատարելութեամբ:
